Waar prep ik voor?

Een aardbeving is een plotselinge trillende of schokkende beweging van de aardkorst. Hoewel Nederland niet aan de rand van een tektonische plaat ligt en meestal slechts milde aardbevingen kent, kunnen sommige schokken toch merkbaar zijn. Dit geldt vooral voor Limburg, vanwege de ligging op een geografische breuklijn. Daarnaast kunnen aardbevingen in Nederland ook het gevolg zijn van mijnbouwactiviteiten, zoals de gaswinning in Groningen.

Denk vooruit

• Zorg ervoor dat zware meubels en objecten goed vaststaan, zodat ze niet kunnen omvallen.
• Weet waar de veiligste plekken in huis zijn, zoals onder een stevige tafel of in een deuropening.
• Spreek met je gezin af wat te doen bij een aardbeving en hoe je contact met elkaar houdt.
• Houd een noodpakket met basisvoorzieningen zoals water, voedsel en een EHBO-kit binnen handbereik.

Op dit moment bestaat er een reële kans op een aanslag in ons land. Hoewel de kans klein is dat jij direct slachtoffer wordt van een terroristische aanval of extreem geweld, is het niet volledig uit te sluiten. Daarom is het verstandig om nu al na te denken over wat je kunt doen als je in zo’n situatie terechtkomt.

Aanslagen worden soms door een individu gepleegd en soms door een groep, vaak gedreven door politieke, religieuze of ideologische overtuigingen. In sommige gevallen spelen psychische of sociale problemen een rol. De impact van een aanslag is groot: naast mogelijke slachtoffers kan er sprake zijn van materiële schade, maatschappelijke onrust en emotionele gevolgen.

Denk vooruit

• Wees alert op je omgeving, vooral op drukke locaties zoals stations en evenementen.
• Weet waar de nooduitgangen zijn als je in een groot gebouw of openbaar vervoer bent.
• Onthoud de basisregel bij een aanslag: Rennen, Verstoppen, Vecht als laatste optie.
• Bespreek met je gezin of collega's wat je kunt doen als je in zo'n situatie terechtkomt.

De kans dat je thuis een brand meemaakt in Nederland is 1 op de 65. De meeste woningbranden ontstaan door roken, koken en defecte of overbelaste elektrische apparaten. Binnen drie minuten kan een kleine vlam uitgroeien tot een verwoestende brand. Daarom is het cruciaal om brand zoveel mogelijk te voorkomen en voorbereid te zijn op een snelle en veilige evacuatie als het toch misgaat.

Hoewel grote explosies zeldzaam zijn door strenge regelgeving rondom gevaarlijke stoffen, vuurwerk en munitie, komen kleinere explosies vaker voor. Gaslekken door een kapotte leiding of een openstaand fornuis kunnen leiden tot ernstige schade en brand. De gevolgen kunnen desastreus zijn, zowel voor je woning als voor de mensen erin.

Denk vooruit

• Controleer regelmatig rookmelders en vervang batterijen op tijd.
• Zorg ervoor dat je elektrische apparaten veilig gebruikt en niet te veel stekkers in één stopcontact plaatst.
• Maak een vluchtplan en oefen deze met je gezin, zodat iedereen weet hoe te ontsnappen in geval van brand.
• Leer hoe je een kleine brand snel en veilig kunt blussen en houd blusmiddelen binnen handbereik.

Een gemiddeld huishouden verbruikt ongeveer 80% van zijn energie in de vorm van gas. Wanneer er in Europa een tekort ontstaat, voelen we daar in Nederland direct de gevolgen. Dit kan gebeuren door geopolitieke spanningen, sabotage van leidingen of een verstoring in de aanvoerketen. Zo'n tekort leidt vaak tot hogere prijzen en kan invloed hebben op de beschikbaarheid van bepaalde producten, omdat productieprocessen afhankelijk zijn van energie. Ook een schaarste aan olie of brandstof, zoals benzine en diesel, kan ontstaan door conflicten of internationale spanningen. Dit kan gevolgen hebben voor transport, bevoorrading en de economie als geheel. Op dit moment zijn de gasvoorraden goed gevuld en is er voldoende olie en diesel beschikbaar, maar voorbereid zijn op mogelijke tekorten blijft verstandig.

Denk vooruit:

• Verlaag je afhankelijkheid van gas door te investeren in alternatieve verwarmingsbronnen, zoals een houtkachel of warmtepomp.
• Zorg voor een noodvoorraad kaarsen, dekens en warme kleding voor het geval verwarming tijdelijk uitvalt.
• Overweeg het gebruik van zuinige en alternatieve vervoersmiddelen, zoals een elektrische fiets of carpoolopties, om brandstof te besparen.
• Houd altijd een kleine voorraad brandstof op een veilige plek, mits toegestaan.
• Leer energiebesparende gewoonten aan, zoals het efficiënt verwarmen van je huis en het verminderen van onnodig energieverbruik.

Cybercriminaliteit is een groeiend probleem met grote gevolgen, zowel voor individuen als voor de samenleving. Steeds meer van ons dagelijks leven speelt zich online af, en cybercriminelen worden steeds slimmer in het misbruiken van die afhankelijkheid. Ze maken gebruik van phishing, identiteitsfraude en andere geavanceerde technieken om persoonlijke gegevens te stelen of mensen op te lichten. Vaak lijken berichten of e-mails afkomstig van betrouwbare bronnen, zoals een vriend, een webshop met een aantrekkelijke aanbieding of zelfs je bank. Door de steeds geavanceerdere vormen van online misleiding kan iedereen slachtoffer worden—ook jij.

Denk vooruit:

• Controleer altijd de afzender van e-mails en wees alert op verdachte links of bijlagen.
• Gebruik sterke, unieke wachtwoorden en een wachtwoordmanager om je accounts te beschermen.
• Activeer tweestapsverificatie (2FA) voor extra beveiliging van je online accounts.
• Wees terughoudend met het delen van persoonlijke gegevens op sociale media.
• Installeer beveiligingssoftware en houd je apparaten en software up-to-date.
• Leer hoe je phishingpogingen en andere vormen van cybercriminaliteit kunt herkennen.
• Maak regelmatig back-ups van belangrijke bestanden om verlies door ransomware te voorkomen.

Nepnieuws, desinformatie en informatiemanipulatie zijn steeds vaker een probleem in Nederland. Kwaadwillende individuen, organisaties en zelfs andere landen gebruiken misleidende informatie om je mening te beïnvloeden, verwarring te zaaien of angst aan te wakkeren. Ook zijn er onbetrouwbare bedrijven die desinformatie verspreiden om geld te verdienen. Vooral tijdens crises, zoals een pandemie of een conflict, kunnen de gevolgen van onjuiste informatie groot zijn. Het kan leiden tot paniek, verkeerde beslissingen of zelfs maatschappelijke ontwrichting.

Denk vooruit:

• Controleer altijd de bron van een bericht voordat je het gelooft of deelt.
• Wees kritisch op sensationele koppen en berichten die sterke emoties oproepen.
• Vergelijk informatie uit meerdere betrouwbare bronnen om een compleet beeld te krijgen.
• Let op manipulatieve beelden en video’s—deze kunnen gemanipuleerd of uit context gehaald zijn.
• Blijf alert op desinformatiecampagnes, vooral tijdens verkiezingen, crises of internationale spanningen.
• Leer hoe algoritmes en sociale media je informatievoorziening beïnvloeden en pas je instellingen aan voor een evenwichtiger beeld.

Schoon drinkwater is voor ons vanzelfsprekend. We gebruiken het dagelijks om te drinken, te koken, te douchen en het toilet door te spoelen. Dankzij de drinkwaterbedrijven stroomt er altijd schoon water uit de kraan. Maar wat als die aanvoer plotseling stopt? Een storing in het leidingnet, een kapotte waterleiding of vervuild drinkwater kan al voor overlast zorgen. In de toekomst kunnen ook grotere dreigingen zoals cyberaanvallen, terroristische aanslagen, nucleaire incidenten of extreme weersomstandigheden de drinkwatervoorziening in gevaar brengen.

Denk vooruit:

• Bewaar altijd een noodvoorraad drinkwater: minimaal 3 liter per persoon per dag voor minstens drie dagen.
• Leer hoe je water kunt zuiveren met filters, tabletten of door het te koken.
• Zorg voor alternatieve waterbronnen, zoals regenwateropvang of een waterreservoir.
• Volg bij een storing of calamiteit de adviezen van de drinkwaterbedrijven en lokale autoriteiten.
• Controleer of je huis voldoende beschermd is tegen overstromingen die de watervoorziening kunnen vervuilen.

Droogteperiodes komen steeds vaker voor en kunnen een groot effect hebben op de beschikbaarheid van zoetwater. Dit water is essentieel voor drinkwatervoorziening, industrie, landbouw, natuur en scheepvaart. Tijdens langdurige droogte kunnen grondwaterstanden dalen, de waterkwaliteit verslechteren en rivieren een lage waterstand krijgen, wat de scheepvaart belemmert.

In Nederland is er normaal gesproken voldoende drinkwater, maar tijdens extreme en langdurige droogte kunnen er lokaal of regionaal tekorten ontstaan. Vooral tijdens piekuren in de ochtend en avond kan dit leiden tot minder waterdruk of zelfs tijdelijk bruin water uit de kraan.

Denk vooruit:

• Gebruik waterbewust: beperk het sproeien van je tuin en vermijd onnodig waterverbruik tijdens piekuren.
• Bewaar een noodvoorraad drinkwater voor onvoorziene situaties.
• Installeer een regenton om regenwater op te vangen voor tuinbewatering of andere huishoudelijke taken.
• Overweeg waterbesparende apparaten zoals zuinige kranen, douchekoppen en wasmachines.
• Volg de adviezen van waterbedrijven en lokale overheden bij langdurige droogte.

Betalen is een dagelijkse handeling die we meestal digitaal doen, met een pinpas of mobiele telefoon. Contant geld gebruiken we steeds minder, waardoor we afhankelijker worden van elektronische betalingen. Maar wat als het digitale betalingsverkeer uitvalt door stroomuitval of een cyberaanval op banken? Dit kan leiden tot veel ongemak, zowel voor consumenten als voor bedrijven. In het ergste geval kan het zelfs de samenleving ontwrichten.

Denk vooruit:

• Zorg ervoor dat je altijd een klein bedrag aan contant geld in huis hebt voor noodgevallen.
• Betaal je rekeningen op tijd, zodat je niet afhankelijk bent van een last-minute betaling bij storingen.
• Wees alert op cyberdreigingen en phishing-aanvallen die gericht zijn op je bankgegevens.
• Volg de adviezen van je bank en de overheid over veilig en voorbereid betalen.

Extreme kou of hitte, zware regenval, harde windstoten, hevig onweer, sneeuw of ijzel – Nederland krijgt steeds vaker te maken met extreem weer. Door klimaatverandering nemen de extremen toe en kunnen de gevolgen ingrijpend zijn. Denk aan omgewaaide bomen, gladde wegen, stroomuitval of gevaarlijke situaties in het verkeer. Goed voorbereid zijn helpt om risico’s te beperken en veilig te blijven.

Denk vooruit:

• Volg de weersverwachtingen en waarschuwingen van het KNMI.
• Zorg voor een noodpakket met dekens, warme kleding en voedsel voor extreem koude dagen.
• Houd in de zomer voldoende water en verkoelingsmogelijkheden in huis.
• Controleer en verstevig losse voorwerpen buiten om schade door storm te voorkomen.
• Zorg bij gladheid voor strooizout en schoenen met grip om uitglijden te voorkomen.
• Laad je telefoon en andere apparaten op bij stormwaarschuwingen om bereikbaar te blijven bij stroomuitval.

Een stroomstoring van 48 uur of langer kan grote gevolgen hebben. Telefooncentrales en mobiele netwerken kunnen uitvallen, cv-installaties werken niet meer en de waterdruk kan wegvallen. Ook koelkasten en andere essentiële apparaten stoppen met werken. Langdurige stroomuitval kan verschillende oorzaken hebben, zoals een cyberaanval, netwerkoverbelasting of extreem weer. Daarom is het belangrijk om vooruit te denken en voorbereid te zijn op een situatie waarin je langere tijd zonder elektriciteit zit.

Denk vooruit:

• Zorg voor een noodpakket met zaklampen, kaarsen, extra batterijen en een powerbank.
• Houd een voorraad houdbaar eten en drinkwater in huis.
• Overweeg een alternatieve warmtebron, zoals een kachel op gas of hout, voor koude dagen.
• Heb een radio op batterijen of opwindradio om op de hoogte te blijven van het nieuws.
• Gebruik een campingfornuis of andere veilige manier om te koken zonder elektriciteit.
• Sla belangrijke noodnummers en instructies op papier op, voor het geval digitale apparaten niet werken.

Wereldwijde veiligheid staat onder druk door politieke en economische conflicten. Internationale spanningen, zoals de oorlog in Oekraïne na de Russische inval, hebben ook invloed op Europa en Nederland. Als NAVO-lid werkt Nederland samen met 31 andere landen om de veiligheid in Europa en Noord-Amerika te waarborgen. Daarnaast nemen we maatregelen om ons land en onze inwoners te beschermen tegen mogelijke gevolgen van deze spanningen.

Hoewel conflicten op wereldschaal plaatsvinden, kunnen ze in Nederland gevolgen hebben, zoals economische onzekerheid, cyberdreigingen of veranderingen in energievoorziening. Door je goed voor te bereiden, kun je jezelf en je omgeving weerbaarder maken.

Denk vooruit:

• Blijf op de hoogte van actuele ontwikkelingen via betrouwbare nieuwsbronnen.
• Wees bewust van desinformatie en controleer feiten voordat je ze deelt.
• Zorg voor een noodvoorraad met essentiële levensmiddelen en water.
• Houd belangrijke documenten en contactgegevens op een veilige plaats.
• Denk na over alternatieve energiebronnen en verwarming bij mogelijke verstoringen.
• Maak afspraken met familie of vrienden over hoe je contact houdt in geval van nood.

Schommelingen in de voedselvoorziening kunnen door verschillende factoren ontstaan, zoals pandemieën, geopolitieke conflicten of verstoringen in de distributieketen. Hoewel er momenteel voldoende voedsel beschikbaar is in Nederland en Europa, kunnen lege schappen of tijdelijke tekorten niet volledig worden uitgesloten. Het is daarom verstandig om vooruit te denken en voorbereid te zijn op onverwachte situaties.

Denk vooruit:

• Houd altijd een voorraad aan met houdbare voedingsmiddelen en schoon drinkwater voor minimaal 72 uur.
• Zorg voor essentiële producten zoals medicijnen, hygiëneartikelen en babyvoeding indien nodig.
• Houd rekening met speciale dieetwensen of allergieën bij het samenstellen van je voorraad.
• Koop bewust en verspreid aankopen over tijd om onnodig hamsteren te voorkomen.
• Leer basisvaardigheden zoals het langer houdbaar maken van voedsel door inmaken, drogen of invriezen.
• Informeer jezelf over alternatieve voedselbronnen, zoals lokale boerenmarkten of eigen moestuinieren.

Natuurbranden zijn onvoorspelbaar en kunnen zich razendsnel verspreiden, vooral bij droogte en harde wind. Een klein vuur in een bos, heidegebied of duinen kan binnen korte tijd uitgroeien tot een oncontroleerbare brand. Het bestrijden ervan is vaak lastig, en de gevolgen kunnen groot zijn voor mens, dier en natuur.

Denk vooruit:

• Wees alert op droogteperiodes en verhoogd brandgevaar in natuurgebieden.
• Maak geen open vuur in droge natuur en gooi geen sigarettenpeuken of glas weg.
• Parkeer je auto niet in hoog, droog gras om oververhitting en ontbranding te voorkomen.
• Volg aanwijzingen en waarschuwingsborden in natuurgebieden.
• Stel een noodplan op als je in een risicogebied woont en weet hoe je snel kunt evacueren.
• Meld rookontwikkeling of een beginnende brand direct bij de hulpdiensten via 112.

De kans op een stralingsincident in Nederland is klein. Kerncentrales en andere nucleaire installaties zijn goed beveiligd en voldoen aan strenge veiligheidsnormen. Toch is het niet volledig uit te sluiten dat er een ongeval plaatsvindt waarbij radioactieve stoffen vrijkomen. Dit kan leiden tot een verhoogd stralingsniveau in de omgeving, wat risico’s met zich meebrengt voor mens en milieu. In zo’n situatie zijn er maatregelen nodig om jezelf en anderen te beschermen.

Denk vooruit:

• Blijf op de hoogte via officiële kanalen zoals NL-Alert, radio en televisie.
• Blijf binnen en sluit ramen, deuren en ventilatie om blootstelling te beperken.
• Heb jodiumtabletten in huis als je in een risicogebied woont; deze beschermen de schildklier tegen radioactief jodium.
• Zorg voor een noodpakket met water, voedsel en andere essentiële benodigdheden voor minimaal 72 uur.
• Weet waar schuilplekken in jouw omgeving zijn en informeer jezelf over evacuatieprocedures.

Een groot deel van Nederland ligt onder zeeniveau, en onze rivieren stromen richting de zee. Dit maakt ons land kwetsbaar voor overstromingen. Om ons te beschermen, hebben we duinen, dijken, dammen en andere waterkeringen. Zonder deze maatregelen zou 60% van Nederland regelmatig onder water staan. Ondanks alle voorzorgsmaatregelen blijft de kans op een overstroming bestaan.

Overstromingen kunnen grote schade aanrichten. Wegen en huizen kunnen onder water komen te staan, en zowel mensen als dieren kunnen in gevaar komen. Vooral in de winter en lente is er een verhoogde kans op hoogwater in rivieren en langs de kust.

Denk vooruit:

• Controleer of je in een risicogebied woont via overheidsinformatie of waterschappen.
• Weet waar je naartoe kunt vluchten bij een overstroming en maak een noodplan met je gezin.
• Bewaar belangrijke documenten en kostbare spullen op een hoger gelegen plek.
• Zorg voor een noodpakket met water, voedsel, medicijnen en een radio op batterijen.
• Volg de berichten van de overheid en waterinstanties bij hoogwater of dreiging.

Onze samenleving is steeds meer afhankelijk van digitale technologie. We bellen en appen via onze smartphone, lezen nieuws via apps, navigeren met online kaarten en regelen onze bankzaken en aankopen vanuit huis. Digitalisering maakt het dagelijks leven makkelijker, maar brengt ook risico’s met zich mee.

Als digitale systemen of telecommunicatienetwerken uitvallen, kan dit grote gevolgen hebben. Denk aan het niet kunnen pinnen in winkels, het wegvallen van internet en mobiele netwerken, of problemen met openbare diensten. Met de toenemende dreigingen in Europa is het verstandig om voorbereid te zijn op mogelijke verstoringen.

Denk vooruit:

• Zorg dat je contant geld in huis hebt voor het geval pinnen niet mogelijk is.
• Bewaar belangrijke documenten en contactgegevens offline, bijvoorbeeld op papier.
• Houd een noodvoorraad aan met voldoende voedsel, water en andere essentiële producten voor minimaal 72 uur.
• Zorg voor alternatieve communicatiemiddelen, zoals een radio op batterijen of een opgeladen powerbank.
• Wees alert op digitale dreigingen en blijf op de hoogte van betrouwbare informatiebronnen.

Besmettelijke ziektes kunnen zich snel verspreiden en veel mensen tegelijk ziek maken. Dit noemen we een ziektegolf, epidemie of pandemie. Denk aan een griepgolf of de coronapandemie. Vaak worden deze ziektes veroorzaakt door virussen of bacteriën. Een epidemie of pandemie kan niet alleen de volksgezondheid ernstig beïnvloeden, maar ook het dagelijks leven en de economie ontregelen.

Denk vooruit:

• Zorg voor een basisvoorraad medicijnen, zoals pijnstillers en koortsremmers.
• Was regelmatig je handen en houd goede hygiëne aan om besmetting te voorkomen.
• Volg betrouwbaar nieuws en adviezen van gezondheidsinstanties.
• Zorg dat je voldoende voedsel en andere noodzakelijke producten in huis hebt voor een periode van beperkte bewegingsvrijheid.
• Denk na over alternatieve werk- en opvangmogelijkheden als scholen en bedrijven tijdelijk sluiten.